Czym są ograniczniki przepięć i czemu je stosować?

Instalacja elektryczna jest jedną z ważniejszych instalacji, jakie istnieją. Przecież dzisiaj bez prądu życie byłoby właściwie niemożliwe.

 

Instalacja elektryczna jest jedną z ważniejszych instalacji, jakie istnieją. Przecież dzisiaj bez prądu życie byłoby właściwie niemożliwe. 

Musimy jednak pamiętać, że instalacja elektryczna składa się z wielu elementów i części, które służą nie tylko do przesyłania czy odbierania samego prądu, ale również do ochrony samej instalacji, jak i wielu urządzeń, które podłączamy pod prąd. Warto poznać właśnie takie zabezpieczające elementy instalacji, ponieważ okazuje się, że niektóre z nich powinny być stosowane w każdej instalacji elektrycznej, ale różnią się od siebie parametrami. Zatem warto dokonać świadomego wyboru i wybrać zabezpieczenia, które będą idealnie dopasowane do naszej instalacji. Jednymi z takich urządzeń są ograniczniki przepięcia. Czym są i dlaczego warto je stosować? Postaramy się dzisiaj odpowiedzieć na te pytania!

Ograniczniki przepięć - czym są?

Mówiąc najprościej, ograniczniki przepięć (z angielskiego SPD, czyli Surge Protection Device), nazywane również ochronnikami, odgromnikami lub warystorami to jedne z gamy urządzeń, których głównym zadaniem jest ochrona przed przejściowymi przepięciami, które ograniczają częstotliwość oraz czas trwania prądu następczego. Takie urządzenia po zamontowaniu pozwalają także chronić podłączone do sieci sprzęty elektryczne i elektroniczne przed ich uszkodzeniem spowodowanym przepięciem wywołanym na przykład podczas burzy. Jednak, aby dobrze zrozumieć ich rolę, należy wyjaśnić czym w nomenklaturze elektrycznej jest w ogóle przepięcie. Takiego określenia używa się w odniesieniu do nagłego wzrostu napięcia wykraczającego ponad maksymalną wartość instalacji elektrycznej. Najczęstszą przyczyną wystąpienia takiego zjawiska jest zwarcie w instalacji elektrycznej, a także uderzenie pioruna. Takie przepięcie może doprowadzić do zniszczenia całej sieci elektrycznej oraz urządzeń, które będą w tym czasie do niej podłączone. I właśnie po to, aby zabezpieczyć się przed ewentualnymi szkodami wywołanymi zjawiskiem przepięcia, stosuje się wspomniane ograniczniki przepięć. Należy jednak zaznaczyć, że nawet ich zastosowanie nie zabezpiecza w 100% przed skutkami zwarcia. Nie wynaleziono bowiem jeszcze systemu, który całkowicie by przed nim zabezpieczał. Jednak ograniczniki zwarcia mogą pomóc nam zminimalizować oraz złagodzić takie zagrożenie.

Rodzaje ograniczników przepięć

Zastanówmy się teraz nad tym, jakie są rodzaje ograniczników przepięć i czym się one różnią. Nie ma raczej sensu pisać o konkretnych parametrach takich urządzeń, ponieważ są one tak naprawdę przeznaczone już dla specjalistów montujących takie urządzenia i niewiele powiedzą komuś, kto nie ma do czynienia z instalacjami elektrycznymi na co dzień. Jednak dużo informacji da nam już sama klasyfikacja ograniczników stosowanych w różnych instalacjach.

Ograniczniki, które najbardziej nas interesują, to te stosowane w obszarze tak zwanego niskiego napięcia, czyli poniżej 1000 V. Oficjalnie dzieli się je na cztery klasy: A, B, C i D. Ograniczniki klasy A są przeważnie stosowane oraz montowane w celu chronienia napowietrznych linii energetycznych. Ochronniki skategoryzowane jako B zabezpieczają sieć przed szkodliwymi skutkami przepięć wywoływanych bezpośrednim lub bliskim uderzeniem pioruna w linię energetyczną. Nazywany jest on często odgromnikiem. Ograniczniki typu C chronią instalację elektryczną przed przepięciami o niewielkich wartościach, natomiast klasa D ograniczników wykorzystywana jest do zabezpieczania konkretnych, najbardziej wrażliwych na przepięcia urządzeń podłączonych do instalacji. W praktyce jego zadaniem jest ograniczenie energii, która została przepuszczona przez ograniczniki klasy B i C.

Jaki ogranicznik wybrać?

Na początku musimy zaznaczyć, że ochrona przeciwprzepięciowa w postaci ograniczników przepięć jest na pewno zalecana dla każdej posesji.  Biorąc to pod uwagę powinniśmy zatem wybrać ogranicznik najbardziej dopasowany do posiadanych urządzeń i wydajności naszej instalacji elektrycznej. Warto zatem wybrać konkretne modele ograniczników już na etapie tworzenia projektu sieci elektrycznej. Specjaliści podpowiadają, że warto ograniczniki przepięć poszczególnych klas montować kaskadowo, stopniowo zmniejszając poziom napięcia. Na przykład w jednej rozdzielni domowej warto zastosować ograniczniki klasy B, jak i C. Na rynku możemy spotkać także modele hybrydowe, które łączą właściwości ograniczników B i C.